Dodał admin, 2007-10-12 Autor / Opracowanie: Dorota Rytko

Proces zmian rozwojowych zachodzących w życiu ludzkim rozpatrywać możemy w różnych aspektach: w aspekcie rozwoju fizycznego, motorycznego lub psychicznego.

Ogólna charakterystyka rozwoju fizycznego dzieci w młodszym wieku szkolnym i okresie dojrzewania.
Zainteresowanie problematyką rozwoju ontogenetycznego jest powszechne, bowiem bardzo często można na rozwój osobniczy wpłynąć drogą pośrednią, a nawet w pewnym stopniu nim kierować.
Znajomość biologicznego rozwoju człowieka pozwala zrozumieć jakie czynniki są dla niego optymalne, a jakie mu szkodzą. Daje możliwość zaobserwowania czy rozwój danego dziecka jest prawidłowy, pozwala zwrócić uwagę na to, jak kształtuje się jego rozwój fizyczny na tle większej grupy.
Poprzez pojęcie rozwoju w najogólniejszym tego słowa znaczeniu rozumiemy określony proces zmian prowadzących do powstania ciągle nowych form, ponieważ nie stwierdzamy powrotu do stanu wyjściowego , możemy z pojęciem rozwoju łączyć stały postęp.
Okresy rozwoju człowieka możemy rozpatrywać w aspekcie rozwoju fizycznego, motorycznego lub psychicznego. Są one ze sobą ściśle powiązane.
Podział ontogenezy na okresy jest różny w ujęciu różnych badaczy, a wyznaczenie granic poszczególnych okresów jest dość trudne, z uwagi na płynność przejść miedzy nimi.
Najbardziej rozpowszechnionym jest podział na dwie fazy:
1) Embrionalną – trwającą od zapłodnienia jaja do narodzin dziecka.
2) Postembrionalną – trwającą od urodzenia do śmierci.

Faza ta dzieli się zwykle na siedem okresów
I. Okres noworodka – trwa zwykle około 3- 4 tygodni, tzn. do ustąpienia objawów związanych z porodem.
II. Okres niemowlęcia - trwa od zakończenia okresu noworodka do około 1 roku życia, tzn. do momentu kiedy dziecko przyjmuje postawę pionową.
III. Okres dzieciństwa – który można podzielić na cztery podokresy:
a) Podokres wczesnego dzieciństwa – trwający do 3 – 4 roku życia, który cechuje się zmniejszeniem tempa wzrastania. Znamiennym jest tu rozwój układu kostnego, dalszy rozwój układu pokarmowego, układ nerwowy zaś osiąga pełną stabilizację.
b) Podokres przedszkolny – trwa od 3 – 4 roku życia do około 7 roku życia. W tym okresie znamiennym jest pierwsze intensywne wydłużanie organizmu, zmieniają się proporcje głowy, tułowia i kończyn. Dziecko w tym okresie jest bardzo aktywne, co przejawia się nie tylko w emocjonalności psychicznej, lecz także w aktywności ruchowej. W tym podokresie rozpoczyna się różnicowanie morfologiczne chłopców i dziewcząt.
c) Podokres szkolny młodszy – trwa od 7 do 12 – 13 roku życia, a kończy się dojrzewaniem płciowym. W jego początkowej fazie 8 – 10 rok życia obserwujemy zahamowanie wzrastania, a w końcowej fazie skok wzrostowy. Najważniejszym procesem tego okresu jest zakończenie strukturalnego rozwoju większości narządów wewnętrznych, jak również ustalanie się ich funkcji do typu podobnego jak u organizmów dorosłych. Ruchy dziecka są skoordynowane, zręczne różnorodne , co jest w pewnym stopniu wynikiem dobrego ukrwienia ciał, ponieważ mięsień sercowy około 8 roku życia kończy swój pierwszy wzrost. Układ nerwowy cechuje wzmożone rozrastanie się płatów czołowych, wielkich półkul mózgowych, a także rozwój nowych dróg nerwowych, zwiększa się również rola kory mózgowej w hamowaniu procesów nerwowych.
d) Podokres szkolny starszy – zwany także okresem dojrzewania płciowego zaczyna się około 12 roku życia, lecz indywidualne odchylenia są stosunkowo duże, u chłopców zaczyna się zwykle 2 lata później niż u dziewcząt. Trwa on do zakończenia dojrzewania płciowego. Obserwujemy zanik grasicy, zmniejszenie czynności tarczycy i zakończenie rozwoju narządów płciowych. Pod koniec tego okresu układ krążenia zbliża się do rozmiarów właściwych osobnikom dorosłym.