Dodał admin, 2007-09-25 Autor / Opracowanie: Dorota Rytko

Wychowanie dzieci i młodzieży to główny i pierwszoplanowy czynnik rozwoju każdego społeczeństwa.

Odnosi się to w szczególności do nauczyciela i szkoły , ponieważ ta jest instytucją wychowawczą, a nauczyciel powinien być powołanym i przygotowanym wychowawcą. Zdaniem Wołoszyna „ wychowuje się nie tylko przez to, co się wie i umie, ale przez to kim się jest i jaka kulturę duchową i moralną reprezentuje nauczyciel i wychowawca”.
We współczesnej szkole proporcja między kształceniem a kształtowaniem została drastycznie zachwiana na niekorzyść kształtowania. W związku z rozwojem nauki i koniecznością opanowania coraz większej ilości informacji programy nauczania doprowadzają do tego, że nauczyciel zaniedbuje kształtowanie charakterów uczniów na rzecz kształtowania ich umysłów.
Należy wspomnieć również o dość często pojawiającym się problemie tzw. „kryzysu szkoły”. Prestiż zawodu nauczyciela, uległ bardzo znacznemu obniżeniu, nauczyciel został sprowadzony do roli przekaźnika informacji, a przecież główną jego rolą jest wychowywać i uczyć uczenia się.
Nauczyciel odgrywa znaczącą rolę w procesie kształcenia i wychowania. Musi więc stać się on głównym czynnikiem stymulującym rozwój indywidualny wychowanka. Musi pomagać mu, lecz pomoc ta powinna być rozsądna, tak aby uczeń nie uzależnił się od pomocy nauczyciela. Musi wreszcie dbać o rozwój emocjonalny dziecka, poszerzać jego horyzonty, dbać o rozwój kulturalny, a także musi, tak jak wspomniałam wcześniej, nauczyć uczenia się i ciągłego zdobywania potrzebnej wiedzy. Nauczyciel powinien również dbać nie tylko o klasę (grupę), ale także stosować zasadę indywidualizacji w nauczaniu.
Niemal wszyscy pedagodzy twierdzą, że najważniejszą przesłanką w naszym wieku jest wychowywać człowieka, a nauczyciel właśnie jest jednym z najważniejszych i najbardziej istotnych (obok rodziny) środków.
Nauczyciel wychowawca nie tylko musi zdobyć nad dziećmi i młodzieżą panowanie, ale przede wszystkim zdobyć ich zaufanie i akceptację, zdobyć szacunek dla siebie i swojej pracy, stać się dla młodzieży autorytetem. Największym sukcesem nauczyciela będzie, gdy uzyska zrozumienie dla swojej pracy, i gdy młodzież będzie chętnie z nim współdziałać. Zdaniem Stanisława Dobrowolskiego1 „uzyskać to może tylko człowiek, który posiada uczucie sympatii dla wychowanków, i którego żywo interesuje ich dobro”. Te właśnie pozytywne postawy emocjonalne nauczyciela odgrywają bardzo znaczącą rolę w procesie nauczania i wychowania. Z Zaborowski1 przytacza słowa J.W. Dawida: „u źródeł efektywnej pracy wychowawczej leży sympatia w stosunku do uczniów. Życzliwość, akceptacja to główne kierunki powodzenia w oddziaływaniu wychowawczym na uczniów. Pozytywne postawy nauczyciela sprzyjają szybszemu przepływowi informacji, szybszej komunikacji nauczyciel - uczeń”.
W procesie nauczania nauczyciel podaje młodzieży wszechstronną wiedzę, na której podstawie mają się kształtować umysły uczniów oraz przy jej pomocy winna się młodzież wychowywać. Obok wiedzy przedmiotowej nauczyciel powinien umieć logicznie powiązać ze sobą różne dziedziny, znaleźć zależność między nimi. Nauczyciel powinien posiadać dużą wiedzę i pedagogiczne doświadczenie, powinien również umieć owo doświadczenie odpowiednio wykorzystać.