Dodał admin, 2007-08-02

Funkcje polityki fiskalnej są determinowane rolą państwa w kierowaniu procesami gospodarczymi i społecznymi. Udział państwa w tych procesach jest zależny od

W rozważaniach teoretycznych zakłada się także większy wpływ państwa na zarządzanie gospodarką. Według teorii interwencjonizmu państwowego lub pragmatycznego podejścia do gospodarki wzrasta rola państwa w kierowaniu procesami gospodarczymi i społecznymi. Znajduje to odzwierciedlenie w konstrukcji narzędzi polityki fiskalnej. Podatki cechują przeważnie wysokie stawki, progresywna skala podatkowa. Zakłada się, że wysokie stawki podatku w niektórych przypadkach będą ograniczać produkcję i konsumpcję wyrobów i usług. Z kolei, wysokie obciążenia mogą prowadzić do „ucieczki” od podatków. Jednocześnie konstrukcje podatków zawierają wiele różnych preferencji, które z jednej strony mają łagodzić wysoki fiskalizm, a z drugiej – stymulować podejmowanie przez podatników konkretnych działań.

Wpływ polityki fiskalnej
Najczęściej przy użyciu narzędzi polityki fiskalnej zakłada się stymulowanie:
- podejmowania działalności w konkretnych regionach, w szczególności zaniedbanych gospodarczo i cywilizacyjnie,
- podejmowania inwestycji i wdrażania postępu technicznego,
- rozwoju budownictwa mieszkaniowego,
- tworzenia miejsc pracy, a więc ograniczania bezrobocia,
- zatrudniania osób niepełnosprawnych,
- inwestowania w technologie korzystne dla środowiska naturalnego,
- odzyskiwania surowców wtórnych i ich przetwarzania,
- podwyższania kwalifikacji pracodawców i pracowników,
- wspierania inwestycji charytatywnych, oświaty, kultury, sportu itp.,

- ograniczania konsumpcji niektórych wyrobów lub korzystania z usług.

Koncepcja ta zakłada szersze stosowanie przez państwo podatków w kierowaniu gospodarką, by osiągnąć określone cele gospodarcze lub społeczne. Stąd można stwierdzić, że narzędziom tym przypisuje się silniejsze oddziaływanie nie tylko w funkcji fiskalnej, ale także regulacyjnej i stymulacyjnej. W konsekwencji występuje zróżnicowanie w obciążeniach podatkowych podmiotów. Te, które z korzystają z ulg, mogą w ogóle przez pewien czas nie płacić podatku lub ponosić niewielkie obciążenia. Inną kwestią jest, czy skorzystanie z tych preferencji doprowadzi do osiągnięcia celów przewidzianych przez ustawodawcę.

Na tle teoretycznych założeń warto odnieść się do praktyki. Otóż próby przeniesienia do praktyki założeń jednego lub drugiego nurtu ekonomicznego nie zapobiegły załamaniom w gospodarce światowej. Okazało się, że posługiwanie się w ograniczonym lub w znacznym zakresie narzędziami polityki fiskalnej jest niezwykle trudne i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Dlatego współcześnie systemy podatkowe cechuje pewna elastyczność. Podatki wykorzystuje się do stabilizacji gospodarki i modelowania cykli koniunkturalnych. I choć nie są one skutecznym narzędziem zapobiegającym wahaniom w gospodarce czy eliminującym je, to jednak państwa stosują tzw. dyskrecjonalną politykę fiskalną, nazywaną również aktywną polityką fiskalną. Oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i społeczne jest więc stałą praktyką. W zależności od wielu czynników, np. wzrostu gospodarczego, deficytu budżetowego, stopy bezrobocia, państwo podejmuje próby rozwiązania narastających problemów lub ograniczenia niekorzystnych zjawisk albo tendencji w gospodarce stosując min. narzędzia polityki fiskalnej.