Dodał admin, 2007-08-08 Autor / Opracowanie: Zenon Depta

Szlak Orlich Gniazd prowadzi z Krakowa, przez Ojców do Pieskowej Skały, skąd biegnie dalej do Olkusza, zahacza o Pustynię Błędowską, skąd przez Bydlin, Smoleń, Ogrodzieniec, Bobolice, Mirów…

JASKINIA WIERZCHOWSKA - jest to najdłuższa jaskinia udostępniona do masowego zwiedzania na Jurze. Usytuowana jest w rejonie Dolinek Podkrakowskich. W środku brak efektownych nacieków, ale urozmaicenie form korytarzy w dużym stopniu to rekompensuje. Stwierdzono tu ślady osadnictwa neolitycznego. Jaskinia posiada oświetlenie elektryczne, zwiedzanie trasy turystycznej o długości 370 m trwa około godziny.

Wśród innych walorów przyrodniczych regionu na uwagę zasługuje, znajdująca się na naszym szlaku, jedyna w Polsce, pustynia zwana „Polską Saharą”. Jest to Pustynia Błędowska – obszar piasków lotnych o powierzchni 20 km kwadratowych położony między Błędowem, Kluczami i Chechłem na wysokości około 315 m.n.p.m.. Według pospolitej wiedzy uważana za „jedyną naturalną pustynię” w Europie, co należy prostować, ponieważ powstała faktycznie w XIII wieku w wyniku ingerencji człowieka w środowisko, kiedy to rozwój górnictwa spowodował wycinkę rosnących na tym obszarze borów sosnowych. Naturalne pustynie powstają zaś w wyniku trwale utrzymującego się deficytu opadów, znacznych temperatur i niedostatku wody w glebie, a w Polsce takie warunki nie występują. Co do jedyności pustyni w Europie należy sprostować, że naturalne pustynie występują na Nizinie Nadkaspijskiej. Na Pustyni Błędowskiej występuje ok. 350 gatunków roślin w tym wiele o charakterze pustynnym i typowym dla nadmorskich wydm. Z unikatowych i chronionych gatunków warto wymienić chociażby: dziewięćsił bezłodygowy, kruszczyk szerokolistny i rdzawoczerwony, powojnik baldaszkowy oraz psammofity (kostrzewy, szczotlicha siwa). Fauna pustyni to głównie ptaki i owady. Spośród ptaków tu występujących na uwagę zasługuję chociażby skowronek borowy, świergotek polny, dudek, pluszcz, śnieguła oraz kulon.

W rejonie tym istnieje również wiele rezerwatów przyrody, stworzonych w celu ochrony charakterystycznej dla Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej flory i fauny. Wymienić można tu między innymi: Bielańskie Skały, Cisy koło Sierakowa, Dąbrowę w Niżankowicach, Dębowa Górę, Modrzewiową Górę, Mokry Las, Złotą Górę.

Walory antropogeniczne

Wśród walorów turystycznych regionu, stworzonych przez człowieka i bezpośrednio związanych z nazwą szlaku, możemy kolejno wymienić:

OJCÓW - na skalistym wzgórzu wapiennym, wznoszącym się ponad 36 metrów nad doliną Prądnika, na jego prawym brzegu znajdują się ruiny zamku królewskiego zbudowanego przez Kazimierza Wielkiego. Zamek w Ojcowie zbudowano z wapienia. Składa się z dwóch części: wschodniej założonej na planie regularnego prostokąta i zachodniej majacej kształt nieregularny Wjazd do zamku prowadził od zachodu przez most umieszczony na murowanych filarach i przez budynek bramny znajdujący się w pobliżu wieży. Główną wieżę wzniesiono na szczycie skały, ponad 12 m nad dziedzińcem i włączono w obwód muru. Zbudowano ją z kamienia ciosanego, na planie ośmioboku. Dziedziniec zamkowy zamknięty był od wschodu dużym domem mieszkalnym

Twórcy zamku w Ojcowie wykorzystali naturalne warunki terenowe w układzie przestrzennym i systemie obronnym. O wyraźnie przemyślanym programie całego warownego założenia świadczy ustawienie wieży głównej pełniącej jednocześnie rolę strażnicy i elementu górującego nad dojazdem, a więc broniącego zamku od strony zagrożenia. Obecnie zachowały się tylko fragmenty murów obwodowych, ruiny budynku z XVII wieku, wielka ośmioboczna wieża, budynek bramny i resztki filarów mostowych. Ruiny zamku zajmują powierzchnię 6000 m2.