Dodał admin, 2008-01-09 Autor / Opracowanie: Alicja Kaczmarczyk

Trucizna jest to substancja, która po wchłonięciu do organizmu lub wytworzona w organizmie powoduje zaburzenie jego funkcji lub śmierć.

Wchłanianie substancji toksycznych przez organizm zachodzi różnymi drogami:
•    pokarmową,
•    skórną (dermalną),
•    wziewną (inhalacyjną),
•    pozajelitową  (parenteralną)  — dożylną,  dootrzewnową,  domięśniową, skórną, podskórną,   dordzeniową,
•    przez jamy ciała — dospojówkową, donosową, doodbytniczą, dopochwową.

Skutki działania substancji toksycznych mogą być:
•    miejscowe – jest to zdolność substancji chemicznych do wywołania zmian patologicznych w miejscu jej bezpośredniego kontaktu z powierzchnia ciała, to jest skórą błonami śluzowymi i okiem. Wyróżnia się dwa rodzaje działania miejscowego – działanie drażniące i działanie uczulające.
•    układowe – jest to działanie krótkoterminowe, przewlekłe. Toksyczność przewlekła jest to zdolność substancji chemicznej do wywołania efektu toksycznego u zwierząt laboratoryjnych (obojgu płci) w warunkach narażenia przewlekłego. Narażenie to polega na podawaniu badanej substancji różnymi drogami w sposób przerywany lub ciągły przez pięć dni w tygodniu, przez okres co najmniej 12 miesięcy.

Sposoby działania i przykłady trucizn.
Mutagenne działanie trucizn.
Obserwowany zakres zmian materiału genetycznego pod wpływem działania chemicznego obejmuje mutacje genowe, chromosomowe oraz mutacje genomu. Mają one charakter mutacji indukowanych, w odróżnieniu od naturalnych mutacji spontanicznych.
Mutacje genowe (punktowe), cytologicznie niewykrywalne, stanowią każdą zmianę sekwencji nukleotydowej genu, różną od sekwencji genu wzorcowego.
Mutacje chromosomowe wyrażają się różnego rodzaju aberracjami chromoŹsomów, jak: inwersja, translokacja, ubytek, delecja (zanik części chromosomu) lub duplikacja. Mogą to być zmiany liczby poszczególnych chromosomów, których przykładem są monosomie czy polisomie.
Mutacje genomowe są związane ze zjawiskiem poliplodii komórkowej. W odróżnieniu od prawidłowej komórki diploidalnej tworzą się komórki TRI i tetraploidalne, zawierające odpowiednio większą liczbę chromosomów.
Część związków chemicznych wykazuje swoistość działania mutagennego, wywołując mutacje wyłącznie jednego typu. Większość poznanych dotychczas mutagenów wywołuje jednak zarówno mutacje genowe, jak i chromosomowe. Mechanizmy wywoływania mutacji przez różne związki chemiczne mogą być znacząco odmienne. Dla wielu mutagenów określono zarówno typ indukowanych mutacji, jak i szczegółowy sposób ich interakcji z komórkowymi kwasami nukleinowymi i ich składnikami. W tym zakresie wykazano, że rozwój działania mutagennego może być związany z jednym lub ze wszystkimi procesami, jakim ulega DNA komórki — z replikacją, naprawą i rekombinacją. Oprócz zdolności indukowania mutacji, możliwość działania związków mutagennych zależy od ogólnych czynników warunkujących ich wnikanie i penetrację w organizmie.