Dodał admin, 2008-01-02 Autor / Opracowanie: Witold Piątkowski

Już jakieś 20 tysięcy lat temu człowiek rozpoczął eksploatację kamienie i złóż węgla kamiennego. Zasadniczy rozwój górnictwa światowego rozpoczął się jednak dopiero w XVI wieku

Obecnie, wobec dynamicznego rozwoju aglomeracji miejskich, coraz częściej pojawiają się propozycje, aby te dwa regiony traktować jako całość. Z tych dwóch regionów - Środkowego i Środkowo-Wschodniego wybrzeża - pochodzi blisko 50% krajowej produkcji przemysłu przetwórczego. Tak wyraźna dominacja północno-wschodnich regionów kraju ma swoje historyczne uzasadnienie. Właśnie do dużych portów wschodniego wybrzeża kierowała się fala emigrantów z Europy. Tam też osiedlali się ludzie najbardziej przedsiębiorczy, kupcy i rzemieślnicy. W tym czasie w stanach południowych powstały duże gospodarstwa rolne typu plantacyjnego, a ustrój niewolniczy był hamulcem postępu gospodarczego. Bogate złoża rudy żelaza i węgla kamiennego w Appalachach zapoczątkowały rozwój hutnictwa i przemysłu maszynowego, okręg Pittsburg - Cleveland nazywa się czasem Amerykańskim Zagłębiem Ruhry. Na lokalizację przemysłu maszynowego wpłynęły: korzystna baza surowcowo-energetyczna i ogromny rynek zbytu gęsto zaludnionych stanów wschodniego wybrzeża. Detroit uważa się za kolebkę przemysłu samochodowego w Stanach Zjednoczonych. Przez wiele lat do najsłabiej uprzemysłowionych należały centralne i zachodnie regiony kraju, sytuacja uległa zasadniczej zmianie po odkryciu bogatych złóż ropy naftowej w Kalifornii i Teksasie (również Luizjanie, Oklahomie i Kansas), zyski z wydobycia ropy mogły być inwestowane w inne działy przemysłu. (ponadto rozwój górnictwa naftowego przyciągał inwestorów z zewnątrz). Na Zachodnim Wybrzeżu wyróżniają się dwa okręgi przemysłowe skupione wokół dużych miast - San Francisco i Los Angeles. Ich specyfika
polega - obok dużej roli przemysłu rafineryjno-petrochemicznego - na dużym udziale przemysłów wysokiej techniki, szczególnie elektronicznego i zbrojeniowego. Podobna struktura branżowa charakteryzuje nowo powstający okręg przemysłowy Południowego Teksasu, Luizjany i Oklahomy. Kończąc opis rozmieszczenia przemysłu na świecie, warto jeszcze dodać, że obok wielkich okręgów przemysłowych, które na ogół charakteryzuje znaczne zróżnicowanie branżowe, istnieją mniejsze - grupujące zakłady o podobnym profilu produkcji. Jako przykład można podać Okręg Modeny w środkowych Włoszech i Castellon na wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, oba znane są w całej Europie z produkcji wysokiej jakości glazury i terakoty, przy czym Włochy są największym producentem glazury w Europie i jednym z największych na świecie. Dotychczas mowa była o strukturze, czynnikach lokalizacji i rozmieszczeniu przemysłu na świecie, natomiast poniżej mowa będzie o Polsce. Po II wojnie światowej w Polsce za główny czynnik rozwoju gospodarczego uznano przemysł. Realizacja tego założenia wymagała przyspieszenia rozbudowy potencjału produkcyjnego. W związku z tym w planach gospodarczych priorytet przyznano produkcji środków wytwarzania, przesuwając na dalszy plan produkcję środków spożycia. Przyjęcie takiej strategii okazało się błędne, gdyż powodowało niedobór środków konsumpcji na rynku, a to wpływało negatywnie na warunki bytu ludności. W okresie międzywojennym na środki spożycia przypadało ponad 50% globalnej wartości produkcji przemysłowej, natomiast w okresie powojennym w różnych latach odsetek ten wahał się w granicach 36 - 45%
Obecnie zachodzą intensywne zmiany w produkcji poszczególnych gałęzi przemysłu. Wynika to z wielu przyczyn, m.in. z rozbieżności między podażą a popytem na różne towary produkowane przez przemysł, niską konkurencyjnością krajowych towarów w stosunku do importowanych, obniżeniem poziomu konsumpcji. Jednym z efektów tych zmian jest wzrost produkcji środków konsumpcji, ograniczenie produkcji przemysłu ciężkiego i energochłonnego. Bardzo silnie działającym czynnikiem jest także zmiana kierunków geograficznych wymiany handlowej oraz przekształcenia własnościowe w polskim przemyśle. W 1990 r. udział sektora prywatnego w produkcji przemysłowej wynosił kilkanaście procent, ale wobec intensywnych dążeń do sprywatyzowania całego przemysłu państwowego będzie ciągle rósł. Niedługo bo około roku 2004 Polska stanie się członkiem Unii Europejskiej. Jednakże członkostwo w Unii wiąże się nie tylko z przywilejami, ale również z koniecznością dostosowywania naszej produkcji przemysłowej do wymogów rynku Unijnego. Dokonanie tych przemian będzie przedsięwzięciem bardzo trudnym. Na razie tylko w pewnym stopniu będzie można to osiągnąć w wyniku zmian profilu produkcji już istniejących zakładów przemysłowych; konieczne będzie zapewne podjęcie odpowiednich inwestycji.