Dodał admin, 2007-12-19 Autor / Opracowanie: Sebastian Kosowski

Aktywa to majątek, środki gospodarcze, zasoby jednostki oraz zasoby pozostające pod kontrolą jednostki, które mają jej przynieść korzyści ekonomiczne, składniki trwale związane z jednostką

Z kolei amortyzacja jest czynnikiem zmniejszającym wartość środków trwałych. Prawie wszystkie środki trwałe zużywają się stopniowo w wyniku ich użytkowania i wymagają odtwarzania. Zużycie środków trwałych należy uwzględnić w kosztach działalności przez cały okres użytkowania aktywu. W przeciwnym bowiem razie wynik finansowy nie byłby realny, gdyż nie odzwierciedlałby wartości zużytych środków trwałych, które brały udział w jego tworzeniu. Amortyzacją objęte są w zasadzie wszystkie środki trwałe z wyjątkiem:
• gruntów (poza gruntami eksploatowanymi odkrywkowo), które posiadają nieograniczony okres użytkowania,
• dzieł sztuki, eksponatów muzealnych itp. obiektów, które z czasem zyskują na wartości.
Rozpoczęcie amortyzowania nie może nastąpić wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania, natomiast zakończenie nie później niż z chwilą zrównania odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub z chwilą wycofania z użytkowania. Przeszacowania wartości środków trwałych proponowane są przez MSSF jako alternatywny sposób ich bieżącej wyceny. Ich celem jest ciągłe wyrażanie wartości środków trwałych w wartości godziwej (przeszacowanej). Przeszacowaniu podlega wartość początkowa środków trwałych i dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne (tzw. zakumulowana amortyzacja). Powstałą w ten sposób różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Różnica ta nie może być przeznaczona do podziału do momentu, kiedy uprzednio zaktualizowany środek trwały nie zostanie zbyty lub zlikwidowany. Dopiero wtedy kapitał z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny, która wpływa na kapitał (fundusz) zapasowy lub inny o podobnym charakterze. Należy podkreślić, że w Polsce ten sposób korekty może być dokonywany wyłącznie na podstawie odrębnych przepisów, które regulują przeprowadzanie tzw. urzędowej aktualizacji wyceny środków trwałych (ostatnia taka aktualizacja została dokonana 1 stycznia 1995 roku). Jednostka nie może we własnym zakresie przeszacować w górę pierwotnej wartości księgowej środków trwałych, aby w ten sposób doprowadzić ją do wartości godziwej.

Trwała utrata wartości środka trwałego może wynikać z:
• obniżenia wartości rynkowej danego składnika,
• obniżenia przydatności (fizycznej lub ekonomicznej) danego składnika albo jego uszkodzenia,
• zmniejszenia zakresu lub sposobu użytkowania przez przedsiębiorstwo danego składnika spowodowanego np. zmianą technologii produkcji, zmianą zakresu działalności etc.,
• wystąpienia w otoczeniu przedsiębiorstwa niekorzystnych dla niego zmian o charakterze rynkowym, politycznym, prawnym etc.
Wystąpienie przesłanek trwałej utraty wartości powoduje konieczność dokonania tzw. odpisu aktualizującego wartość środka trwałego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości obciążają pozostałe koszty operacyjne. Jeżeli jednak trwała utrata wartości dotyczy środka trwałego, którego wycena została uprzednio zaktualizowana in plus, to odpis taki w pierwszej kolejności zmniejsza różnicę z aktualizacji odniesioną na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Dopiero ewentualną nadwyżkę odpisu nad różnicą z aktualizacji wyceny zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego, jednostka powinna dokonać ponownej korekty wartości środków trwałych. W tym celu należy zwiększyć wartość danego aktywu (maksymalnie do jego historycznej wartości) o równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego, jednocześnie ujmując ten odpis jako pozostałe przychody operacyjne.