Dodał admin, 2007-12-13 Autor / Opracowanie: Sebastian Kosowski

Odkrycia geograficzne były punktem zwrotnym w dziejach Europy i świata. XV i XVI w. to czasy, kiedy wyprawy odkrywcze skierowały uwagę Europejczyków ku nowym kontynentom i ich mieszkańcom.

• Amerigo Vespucci
Włoski żeglarz i podróżnik, kupiec pochodzący z Florencji, w służbie hiszpańskiej i portugalskiej (miał też obywatelstwo hiszpańskie). Za życia uznany za odkrywcę Nowego Świata. W 1499-1500 był uczestnikiem hiszpańskiej wyprawy A. Hojedy do Ameryki Południowej (Surinamu). W 1500 przyłączył się do wyprawy V.Y. Pinzona, podczas której odkrył ujście Amazonki i zbadał wybrzeże Brazylii do 6° szerokości geograficznej południowej.
Pełnił funkcję kosmografa podczas portugalskiej wyprawy do wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej, od ujścia Magdaleny do Bahia Blanca. w latach 1501-1502. Opisał odkrycie rzek Rio de Janeiro i Rio de la Plata oraz Patagonii i Georgii Południowej.
Za namową K. Kolumba po 1505 zamieszkał w Hiszpanii, a w 1508 otrzymał tytuł naczelnego pilota floty hiszpańskiej. W przeciwieństwie do Kolumba podejrzewał, że nowo odkryte tereny, nie są Azją i dlatego nazwał je Nowym Światem. W 1507 niemiecki kosmograf i kartograf M. Waldseemüller wydał Cosmographiae introductio i nazwał od jego imienia nowy ląd Ameryką, przy czym nazwa ta dotyczyła tylko Ameryki Południowej. W 1569 Merkator użył tej nazwy na swojej mapie świata na oznaczenie całego Nowego Świata.

• Hiszpanie i tubylcy
Zanim w Europie uregulowano sprawy amerykańskie, istniejące w Nowym Świecie rdzenne imperia zostały obezwładnione. Było to wielkim sukcesem brawurowych konkwistadorów. W bardzo krótkim czasie słabe oddziały awanturników - dysponujące jednak najlepszą ówczesną bronią
- obaliły państwo Azteków w Meksyku (Cortez; 1519-1521), Alwarado podbił miasta Majów w Jukatanie (1524), a Pizarro opanował peruwiańskie imperium Inków (1531-1533).
Kolonizacja nasilała się, a Indianie stawali się na własnej ziemi poddanymi władz kolonialnych, na czele, których stało dwóch wicekrólów (w Meksyku i Peru), odpowiedzialnych bezpośrednio przed królem Hiszpanii. Indian zmuszano do niewolniczej pracy w hiszpańskich latyfundiach, w kopalniach złota i srebra. Gorliwi misjonarze zburzyli indiańskie świątynie i obalili bożków, postawili kościoły misyjne i rozpoczęli masowe, często brutalne nawracanie pogan. W ten sposób Kościół rzymskokatolicki zyskał ogromne rzesze wiernych w obu Amerykach. Zniszczenie odwiecznego stylu życia i choroby epidemiczne, na które Indianie nie byli uodpornieni, zmniejszyło dramatycznie ich liczebność.

• Ferdynand Magellan
Ponieważ Kolumb nie znalazł nowej drogi do Indii, na zachód wyruszały kolejne wyprawy z zamiarem dotarcia do Azji. Nie zniechęciło ich nawet odkrycie dokonane w 1513 r. przez Vasco Nuneza de Balboa, który przebył przesmyk lądowy Panamy i jako pierwszy Europejczyk ujrzał wielki ocean, który oddzielał hiszpańskie posiadłości w Ameryce od prawdziwych Indii. Sześć lat później portugalski podróżnik - Ferdynand Magellan - stanął na czele hiszpańskiej wyprawy z zamiarem odkrycia południowego krańca nowego kontynentu, opłynięcia go i dotarcia tą drogą do Azji. Flotylla pięciu hiszpańskich żaglowców pod wodzą Portugalczyka rzeczywiście dotarła do południowego cypla Am. Południowej, a następnie cieśniną nazwaną jego imieniem (Magellana) wypłynęła na wody Oceanu Spokojnego. Sam Magellan zginął w potyczce z tubylcami na Filipinach, ale ostatecznie jeden statek z całej wyprawy zdołał okrążając Przylądek Dobrej Nadziei powrócić do Hiszpanii po trzech latach żeglugi. W ten sposób po raz pierwszy została opłynięta kula ziemska. Wyczyny wyprawy Magellana, ponownie chcąc dotrzeć do Azji drogą na zachód, powtórzył w latach 1577-1580 angielski żeglarz Francis Drake. Jednakże inni żeglarze, którzy poszli w ślady Magellana i opływali Am. Płd. od południa, przekonali się, że ?droga wokół przylądka Horn?, jest zbyt długa i niebezpieczna, żeby była opłacalna z handlowego punktu widzenia.