Dodał admin, 2007-11-01 Autor / Opracowanie: Przemysław Jeske

Tynki wykorzystywane są w budownictwie od wielu tysiącleci. Niektóre ich rodzaje stosowane są w prawie niezmienionej postaci do dnia dzisiejszego

Sztablatura
Sztablatura jest wewnętrznym tynkiem szlachetnym z cienką warstwą zewnętrzną wykonaną z mieszaniny ciasta wapiennego i gipsu lub z samego zaczynu gipsu modelowanego. W pierwszym przypadku sztablatury powstaje przez nalożenie warstewki mieszaniny czystego ciasta wapiennego i gipsu (najlepiej alabastrowego) o grubości 1- 2 mm i zacieranie jej packą stalową lub z drewna żywicznego do stanu zupełnego wygładzenia. Drugi sposób wykonania sztablatury polega na nałożeniu packą warstewki czystej zaprawy z gipsu modelowanego, o grubości ok. 2 mm, zatarciu cyklinowaniu jej po stwardnieniu usuniecia nierówności. Powierzchnię wygładza się ostatecznie gipsem zarobionym wodą wapienną przez zacieranie packami aż do zniknięcia porów oraz uzyskania gładkości i połysku. Sztablatura przypomina wtedy z wyglądu kość słoniową nie daje jednak powierzchni lśniącej.

Rodzaje tynków cienkowarstwowych ze względu na fakturę.

Tynk wytłaczany
W przypadku tynków wytłaczanych, zwanych także fakturowanymi, dekoracyjnymi lub strukturalnymi (niepoprawnie), faktura jest nadawana za pomocą różnego rodzaju wałków, pędzli, szczotek, gąbek, pacek z tworzyw sztucznych, kielni ze stali nierdzewnej, a nawet takich narządzi jak łyżka lub butelka. W razie uzyskania niekorzystnego efektu powierzchnię tynku można zatrzeć i ponownie fakturować innym narzędziem. Można to jednak zrobić jedynie przed rozpoczęciem wiązania masy, tj. około 10÷15 minut od
naniesienia na podłoże.
Tynk zacierany
W przypadku tynków zacieranych, zwanych także ciągnionymi (niepoprawnie), różnorodne faktury uzyskuje się zacierając powierzchnię twardniejącej masy za pomocą pac tynkarskich wykonanych z tworzywa sztucznego (stosowanie pac stalowych powoduje ślizganie się kruszywa i uniemożliwia nadanie wymaganej faktury). Tynki zacierane
zasadniczo są produkowane w dwóch grupach, umożliwiających otrzymanie faktury ziarnistej (tzw. baranka) lub drapanej. Zaprawy każdej z tych grup mogą być wytwarzane w kilku odmianach różniących się wielkością maksymalnego uziarnienia fakturującego, co z kolei przekłada się na grubość uzyskiwanej wyprawy i na ostateczny efekt dekoracyjny. Najczęściej produkowane są mieszanki do wykonywania tynków cienkowarstwowych grubości 1 ÷ 3 mm ze stopniowaniem co 0,5 mm. Tynki drapane, w zależności od sposobu zacierania, umożliwiają uzyskanie różnych faktur: kornikowej – przy zacieraniu ruchami
kolistymi, rozproszonej – przy zacieraniu ruchami kolisto-prostoliniowymi, lub rowkowej –przy zacieraniu ruchami prostoliniowymi pionowymi, poziomymi lub skośnymi. Masę tynkarską należy zacierać po około 5 ÷ 10 minutach od jej nałożenia. Zbyt szybkie rozpoczęcie zacierania, gdy masa tynkarska jest jeszcze zbyt wilgotna, powoduje tworzenie się smug na powierzchni świeżego tynku. Natomiast zbyt późne rozpoczęcie tej czynności, gdy masa jest za bardzo wyschnięta, znacznie utrudnia pracę i niejednokrotnie przyczynia się do zdzierania tynku. Skrapianie tynku wodą podczas zacierania jest błędem, mogącym doprowadzić do niejednorodności zabarwienia wyprawy. Ważne jest także utrzymywanie jednakowego sposobu zacierania.