Dodał admin, 2007-10-31 Autor / Opracowanie: Łukasz Gwiżdż

Ropę naftową i asfalt znano już kilka tys. lat temu, w starożytności ropę wykorzystywano m.in. do balsamowania ciał, oświetlania, w celach leczn. oraz w technice wojennej (m.in. płonące strzały

DESTYLACJA
Uproszczony schemat atmosferyczno - próżniowej destylacji ropy naftowej: 1 kolumna destylacyjna atmosferyczna, 1a kolumna destylacyjna próżniowa, 2 piec rurowy, 3 wymiennik ciepła.
BITUMINY naturalne produkty stanowiące mieszaninę węglowodorów łańcuchowych i cyklicznych, a często również ich pochodnych zawierających tlen, azot, siarkę; wg teorii przyjmowanych za najbardziej prawdopodobne bituminy powstały z materiału org. nagromadzonego w osadach ilastych lub ilasto-węglanowych pochodzenia mor., składającego się gł. z planktonu, wodorostów i bakterii, w wyniku jego rozkładu w warunkach beztlenowych, a następnie długotrwałych (ciągnących się przez całe okresy geol.) procesów geochem. (ropa naftowa). Głównymi przedstawicielami bituminów są ropa naft. i gaz ziemny; do bituminów zalicza się także produkty odgazowania i degradacji ropy naft.: ozokeryt, asfalt i asfaltyt, a także produkty przemian metamorficznych kerogenu lub ropy naft., takie jak keryt i szungit. Bituminy tworzą nagromadzenia w skałach porowatych lub szczelinowych (gł. w piaskach i piaskowcach), stanowią również składniki skał (skały bitumiczne, kerogen), poza tym wchodzą w skład próchnicy, a także węgli kopalnych (zwł. węgla brun.) i torfu. Bituminy należą do podstawowych surowców energ. i chemicznych.
KEROGEN rozproszona w skałach osadowych substancja bitumiczna w postaci drobnych, czarnych ziarn, nierozp. w rozpuszczalnikach org.; powstaje w wyniku biochem. i geochem. przeobrażeń substancji pochodzenia roślinnego i zwierzęcego podczas tworzenia się skał osadowych. Z k. pod wpływem procesów diagenezy i metamorfizmu powstaje ropa naftowa i gaz ziemny. GAZ ZIEMNY Mieszanina węglowodorów — najlżejszych homologów metanu — oraz (w zmiennych ilościach) azotu, dwutlenku węgla, siarkowodoru, gazów szlachetnych. Występuje gł. w porowatych piaskach, piaskowcach, wapieniach i dolomitach, niekiedy także w szczelinach skał magmowych. Zazwyczaj towarzyszy złożom ropy naft. lub węgla kam., tworzy także samodzielne złoża. Powstaje w wyniku analogicznych procesów jak ropa naft. lub stanowi jeden z produktów uwęglania substancji roślinnej. Rozróżnia się: gaz ziemny suchy, zawierający najczęściej ok. 95% metanu, 2% etanu, 3% węglowodorów wyższych i innych gazów (siarkowodór, dwutlenek węgla, azot), oraz gaz ziemny mokry, w którym występuje najczęściej ok. 80% metanu, 6,5% etanu, 6% propanu, 4% butanu, 3,5% pentanu oraz węglowodory wyższe; z mokrego gazu ziemnego wyodrębnia się węglowodory w postaci gazu płynnego oraz gazoliny. Gaz ziemny jest cennym surowcem w produkcji sadzy, gazu syntezowego oraz jest stosowany jako paliwo. Wartość opałowa: 35,2 • 106–62,8 • 106 J/m3 (8400–15 000 kcal/m3). W Polsce występuje gł. na Podkarpaciu, w środk. części Niz. Południowowielkopolskiej (k. Ostrowa Wielkopolskiego) i na Pomorzu Zachodnim.

OZOKERYT wosk ziemny, naturalna mieszanina stałych węglowodorów, gł. parafinowych; czarny, brun., żółty lub zielonkawy; plast.; temp. topn. ok. 50°C, gęstość 0,845–0,930 g/cm3; powstaje w wyniku szybkiego odgazowania ropy naft. podczas jej migracji ku powierzchni Ziemi; wypełnia szczeliny i puste przestrzenie w skałach osadowych; występuje gł. w Turkmenistanie (płw. Czeleken), Uzbekistanie (obwód fergański), na Ukrainie (Borysław, Starunia); stosowany gł. do otrzymywania cerezyny.

BIOLITY skały osadowe pochodzenia org.; dzielą się na: akaustobiolity (skały niepalne), do których należą niektóre skały krzemionkowe (np. diatomity, spongiolity), większość wapieni (np. muszlowce, wapienie rafowe, kreda) i skał fosforanowych; kaustobiolity (skały palne), obejmujące węgle kopalne, ropę naft., ozokeryt, asfalt.