Dodał Grzesiek, 2007-10-14 Autor / Opracowanie: Sylwester Legut

Półwysep Apeniński wrzyna się swym „kozaczym” konturem w basen morza śródziemnego, którego naturalne granice wybrzeży jak sięgnąć wzrokiem powlekane są lazurową wodą słonego morza

Na Etnie koniecznie degustujecie „fuoco del Etna”, likier 50% i 70%. Czar południa Italii polega oczywiście na mitach historii wmieszanych w rzeczywistość, a może w życie tamtejszych mieszkańców oderwanych od rzeczywistości? Italia to kraj 1.500 dialektów, wielu miejskich kantylen, różnych kultur, dziejów państw - miast, księstw, republik i dopiero od 1860 roku powolne łączenie w jedno ciało pierwszego, niezależnego, zjednoczonego, pierwszego, państwa włoskiego. Państwo włoskie jest i istnieje jednakże dzięki wrodzonej od czasów rzymskich tolerancji. Rzym od zarania tworzył: królestwo (etruskie), następnie republikę, później cesarstwo, lecz nigdy „państwo rzymskie”. Ta olbrzymia kulturowa, religijna tolerancja rzymskiej filozofii istnienia bez wątpienia daje możliwość utrzymania współczesnego państwa włoskiego, i nie tylko. Państwo kościelne, republika San Marino, to przecież niezależne struktury państwowe leżące na terenie półwyspu apenińskiego.
Pewni możemy być, że współcześni Włosi, to jakże antyczni rzymianie, to także i my – Europejczycy.
Zachęcam również do odwiedzenia szlaków Dolomitów włoskich, gdzie ok.400 miliona lat temu, w tropikalnym klimacie rozpoczęły się procesy górotwórcze. Od wybuchających wulkanów dających podstawę (platformę) dzisiejszych, wapiennych szczytów pochodzenia morskiego, aż po położoną u podnóża rozległą Dolinę Padu, która w trzecio i czwartorzędzie łączyła się z resztą półwyspu apenińskiego. Piaszczyste tereny Padanii wzbogacone lotnymi substancjami wulkanicznymi (bogatymi w fosfor), dają dziś żyzną i największą platformę uprawną Włoch. Z Alp i Apenin płyną nie spławne, o kresowych źródłach rzeki, te najdłuższe to: Pad (652 km) wpływający do Adriatyku, królowa rzek wypływająca z Apenin Tyber, wpadający do morza Tyrańskiego na wysokości Ostii oddalonej od Rzymu ok.25 km, no i żywiołowa Arno przepływająca przez Florencję, Pizę, aż po Livorno. Jeziora włoskie dzielą się na lejowate, polodowcowe (największe Garda), jak i owalne, powulkaniczne (Bolesna, Trazymeńskie, Albano).
Kiedy wybierzecie się na górskie szlaki Dolomitów polecam spróbowanie w schroniskach (rifugio), z różnych owoców grappy (wódki), której podstawą produkcji są winogrona. W zimie podczas uprawiania śnieżnego szaleństwa, wieczorem wskazane jest wino Marzzemino (najlepsze z winnic Trentino), oraz bombardino (kawa z ajerkoniakiem, brendy i bitą śmietaną). Szlaki górskie w dolomitach oznaczone są numerami i nieistotny jest kolor, często prowadzą one wzdłuż i w poprzek piargów, jak i kosodrzewiny. Najtrudniejsze szlaki zwane są ferrata i wymagają od turystów odpowiedniego przygotowania, a przede wszystkim respektu. Polecam przemierzanie szlaków górskich z przewodnikiem, zwłaszcza na szlakach ferraty. Moją ulubioną i najbardziej znaną częścią dolomitów, są okolice Cortiny D Ampezzo. Spektakularna ferrata „Ivano Dibona”, Tre Cime di Lavaredo, jezioro Misurina, koronkowe Marmarole, majestatyczne Pelmo (tron Boga), lodowiec Antelao, to niezapomniane wrażenia, nie tylko natury gór, ale także spotykane często na szlaku pamiątki walk z okresu I wojny o granice Włoch i Austrii. Słynna góra Paterno we wnętrzu, której zachowane są do dziś labirynty szlaku wojennego, oraz kaplice i obeliski upamiętniające u podnóża szczytów Lavaredo granice państw i poległych w walce.
W wyniku martyrologii historii dziś i tutaj interesy różnego pochodzenia muszą ze sobą współżyć. Ludy tyrrenii, postawy zaszłości panów weneckich, słowiańskie i germańskie szczepy, pozostawiły po sobie urodzaj dialektów, obcego języka, jak i różnych aranżacji życiowych. Ubogi artyzm Tyrolu dopięty na przysłowiowy „ostatni guzik”, przeplatający się ze śródziemnomorskim pozornym bałaganem, pozostałość antycznych szlaków Alemanii, niegdyś drogi handlowej łączącej porty Adriatyku z Germanią, wijącej się między osadami Ladynów i pałacami z czasów najjaśniejszej republiki weneckiej, ginie gdzieś w cieniu powagi wysokich szczytów. Jakże radośnie mi było, gdy w jednym ze schronisk Alp Julijskich mówiono dialektem, który jest połączeniem języka słoweńskiego i łacińskiego. Tutaj właśnie mogłem powiedzieć tak zwyczajnie do barmana –„mi dai pivo!” Hm – jakże łaciński jest nasz język polski i chodź wtedy była to dla mnie krótka refleksja, to możemy być pewni, że biblia w wydaniu polskim brzmi o wiele bardziej „święcie”, jak na przykład w języku francuskim.
Często słyszałem opinie negatywne od znajomych, którzy odpoczywali nad Morzem Adriatyckim w okolicach Rimini. Narzekali, to na standard hoteli, plażę, itd. Centrum Riwiery adriatyckiej, to pas 25km odcinka wzdłuż morza zagospodarowanego zabudową około 1600 hoteli, barów, dyskotek, parków wodnych, delfinariów i innych atrakcji administracyjnie należącego do Rimini.