Dodał admin, 2007-10-14 Autor / Opracowanie: Gosiaczek

Ogół elementów nieożywionych i ożywionych, zarówno naturalnych jak i powstałych w wyniku działalności człowieka, występujących na określonym obszarze oraz ich wzajemne powiązania,

Do zależności antagonistycznych zaliczamy:
Konkurencję - występuje wówczas, gdy są w danym siedlisku populacje o podobnych wymaganiach życiowych (np. podobne sposoby odżywiania, jednakowe wymagania środowiskowe). W konkurencji wygrywa populacja liczebniejsza lub mająca większe umiejętności przystosowawcze.
Pasożytnictwo - polega na wykorzystywaniu organizmu żywiciela przez pasożyta. Wyróżniamy pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Pasożyty wytworzyły wiele cech przystosowujących do pasożytnictwa, np. narządy czepne, oskórki chroniące przed strawieniem, doskonałe rozmnażanie.
Drapieżnictwo - dotyczy sytuacji, w której osobnik jednego gatunku (drapieżnik) chwyta, zabija i zjada osobniki drugiego gatunku (ofiara). Drapieżca w stosunku do ofiary jest zwykle większy (gdy jest mniejszy poluje stadnie). Zabijane są zwykle osobniki młode, stare, słabe, chore. Ilość osobników drapieżców jest ściśle uzależniona od ilości ofiar. Drapieżcy posiadają szereg przystosowań ułatwiających zdobycie pożywienia (dobry węch, wzrok, rozwinięte kły, pazury, ewentualnie dzioby), a ofiary do obrony przed pożarciem (barwa ochronna, szybkie nogi, czujność).
Amensalizm - występuje wówczas, gdy czynności życiowe jednej populacji szkodzą innym, np. tworzone przez bobry żeremia zmieniają warunki wodne w biocenozie, wykluczając obecność dotychczasowych populacji.
Antybioza - wytwarzanie antybiotyków (związków chemicznych) przez jedną grupę bakterii powoduje zahamowania wzrostu innej.

EKOSYSTEM
Ekosystem to zespół populacji łącznie z elementami środowiska nieożywionego - biotopem. Ekosystem stanowi układ otwarty, który funkcjonuje dzięki przepływowi energii i krążeniu materii. Energia przepływa jednokierunkowym strumieniem w układzie otwartym, materia krąży w obiegu zamkniętym. Najważniejszym źródłem energii jest energia słoneczna. Wyróżniamy ekosystem:
Antotroficzny, czyli samowystarczalny, posiadający wszystkie poziomy troficzne, np. las, łąka, jezioro.
Heterotroficzny, pozbawiony producentów, nazywany ekosystemem niepełnym, np. jaskinie.
Podstawą funkcjonowania ekosystemu są: obieg materii i przepływ energii.

Schemat przepływu Energii i obiegu Materii
W ekosystemie materia w formie pierwiastków chemicznych krąży w obiegach zamkniętych nazywanych cyklami biogeochemicznymi. Pierwiastki krążą między środowiskiem - producentami - konsumentami - reducentami i ponownie wracają do środowiska. Przedstawić to można na przykładzie obiegu azotu (patrz rola bakterii).
Azot jest pierwiastkiem wchodzącym w skład aminokwasów, tworzących białka, budujące ciało organizmów. Duże ilości azotu występują w atmosferze, ale jest on przyswajalny tylko dla sinic, bakterii (Azotobacter, Clostridium, Rhizobium), które wbudowują azot w białka i kwasy nukleinowe występujące w ich komórce. Rośliny pobierają azot w postaci jonów amonowych lub azotanowych obecnych w glebie. Budują białka będące pokarmem dla konsumentów. Produkty metaboliczne wydalane przez zwierzęta oraz martwe organizmy roślinne i zwierzęce są w procesie nitryfikacji przy udziale bakterii (Nitrosomonas i Nitrobacter) przekształcane w przyswajalne azotany. Mogą ponownie wrócić do obiegu. W przyrodzie równocześnie zachodzi proces denitryfikacji uwalniający wolny azot do atmosfery.
W ekosystemie energia przepływa. Dociera na ziemię ze słońca. Producenci fotosyntetyzujący przekształcają energię słoneczną w energię chemiczną (w procesie fosforylacji fotosyntetycznej), którą wykorzystują wszystkie organizmy do czynności fizjologicznych oraz wszelkich reakcji metabolicznych. Przepływ energii z jednego poziomu troficznego na następny łączy się zawsze ze stratami. Im krótszy łańcuch pokarmowy tym większy zysk energetyczny. Ostatecznie energia rozprasza się, musi być ciągle przekształcana i dostarczana przez producentów.