Dodał admin, 2007-10-07 Autor / Opracowanie: Paweł Kowalewski

Każdy niezagospodarowany i nie mający określonego przeznaczenia produkt (surowiec, materiał, produkt finalny) nabywa właściwości odpadu.

 Odpady zawierają składniki, które mogą być wydzielone i wykorzystane jako surowce wtórne podstawowe, wyjściowe do tworzenia nowych materiałów lub wyrobów, pasz dla zwierząt, jako energia cieplna itp.

Uzdatnianie obejmuje różne operacje: segregowanie, czyszczenie, rozdrabnianie, granulowanie, przetapianie itp. Segregowanie ma na celu wydzielenie z całej masy odpadów poszczególnych asortymentów i klas o identycznych lub zbliżonych cechach (parametrach). Czyszczenie surowców wtórnych, pozyskiwanych z odpadów, dokonuje się w procesach takich, jak:, trzepanie, pranie, mycie itp. Dalsze operacje uszlachetniające są zróżnicowane zależnie od rodzaju pozyskiwanych surowców i są wykonywane w procesach mechanicznych, chemicznych, termicznych, biochemicznych itp. W rezultacie tych operacji uzdatniających bądź regeneracyjnych, przy niewielkim dodatkowym nakładzie pracy, umożliwia się wykorzystanie pracy zakumulowanej w odpadach.
W niektórych procesach przetwórczych, zwłaszcza chemicznych i biologicznych, powstają przetworzone odpady, które odznaczają się nową jakością, mają nowy skład chemiczny. Te nowe związki mogą być również wykorzystane do wytworzenia innych wyrobów. Warunkiem wykorzystania tych surowców jest znalezienie właściwego kierunku wykorzystania i opracowanie odpowiedniego procesu technologicznego. Współczesne osiągnięcia nauki i techniki pozwalają na przerób i wykorzystanie wszelkich odpadów przez ich regenerację, odzyskiwanie poszczególnych związków, wykorzystanie energii cieplnej powstającej podczas spalania itp.

Przekształcenie odpadów w surowce wtórne jest nierozerwalną częścią składową rozszerzonej reprodukcji przedmiotów pracy i często wiąże się z odpowiednim uzdatnianiem. To przekształcenie dokonuje się w zamkniętych obiegach materiałów (wewnątrzzakładowych) lub w obiegach otwartych, obejmujących kilka jednostek gospodarczych.
W zamkniętym, wewnątrzzakładowym obiegu materiałów odpady powstałe w procesie wytwarzania wyrobów są ponownie przetwarzane w jednym z powtarzających się podobnych procesów w tym samym zakładzie. Na przykład powstałe w hucie szkła odpady w postaci stłuczki przekazywane są do ponownego przetworzenia na nowe wyroby.
W otwartym obiegu materiałów powstające w różnych procesach produkcyjnych i konsumpcyjnych odpady przekazywane są do wykorzystania innym jednostkom gospodarczym bezpośrednio lub za pośrednictwem wyspecjalizowanych przedsiębiorstw. Na przykład stłuczka szklana z szyb (powstała przy szkleniu okien) za pośrednictwem wyspecjalizowanych przedsiębiorstw skupu trafia do hut szkła, do wytwórni waty szklanej itp. W takim obiegu krążą m.in. surowce odpadowe z papieru, tworzyw sztucznych, tekstyliów, metali itp.
Z punktu widzenia kierunków wykorzystania odpadów można wyodrębnić następujące obiegi: jednorodny, w którym odpady wykorzystywane są do wytwarzania takiego samego wyrobu, z jakiego powstały (np. makulatura do wytwarzania papieru), różnorodny, w którym odpady wykorzystane są do wytwarzania różnych wyrobów, najczęściej odmiennych od wyrobów, z których powstały (np. wykorzystanie stłuczki szklanej do produkcji waty szklanej, do wytwarzania tynków, wykorzystanie odpadów tekstylnych w produkcji papieru lub płyt izolacyjnych, wykorzystanie gumy ze zużytych opon samochodowych do produkcji płyt izolacyjnych, lub wypełniania nawierzchni dróg asfaltowych) bądź też są wykorzystane do karmienia zwierząt, energetyczny, w którym odpady produkcyjne i poużytkowe wykorzystywane są do wytwarzania energii cieplnej (np. wyeksploatowane opony samochodowe spalane w piecach cementowni), zastępczy, w których odpady, ze względu na określone uwarunkowania, są okresowo utylizowane niezgodnie z racjonalnymi przesłankami (np. wykorzystanie odpadów komunalnych, a więc makulatury, tekstyliów, skór, odpadów spożywczych itp. do wytwarzania kompostu).